BİTKİSEL ATIK YAĞLARIN İNSAN VE ÇEVREYE ETKİLERİ

Beslenmemizde önemli görevi olan yağlar özellikle kızartmalık olarak kullanıldığında dikkat edilmez ise ciddi sağlık problemlerine sebebiyet vermektedir.

Kızartma İşleminde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar:

• Kızartma işlemi mümkünse sabit sıcaklık şartları sağlayan fritöz gibi kaplarda yapılmalıdır.
• Kızartma işlemlerinde yağ sıcaklığı maksimum 190°C olmalıdır.
• Zeytinyağı ile kızartma yapılacaksa maksimum sıcaklık 160°C olmalıdır.
• Kızartmalık yağlar birden fazla kullanılması halinde kanserojen özellik taşıyacağından bir defadan fazla kullanılmamasına dikkat edilmelidir.

• -Kızartmada kullanılan yağ parlama noktasına ulaştığında yağ yüzeyinde sıçrama başlar. Yağ parlama noktasından alevlenme noktasına ulaşır ve yağ yüzeyinde yanma başlar.
• -Yanmış yağın yemeklerde kullanılması ve bu yağlarla yemek pişirmek sağlık açısından çok tehlikelidir.
• -Yağın polaritesinin 25’in üzerine çıkmaya başladığı durumlarda söz konusu yağ yavaş yavaş kanserojen madde üretmeye başlar. Bu durumdaki yağların kesinlikle kullanılmaması gerekmektedir.

Kızartma yağının duman oluşturmasını etkileyen faktörler;

- Bitkisel yağın bileşeni
- Yabancı maddelerin oranı
- Yağdaki tuz miktarı
- Yağın kullanım sayısı
- Yağın ısıtılma sıcaklığı
- Yağın sıcak tutulma süresi

Kızartmalık Bitkisel Atık Yağların Duman Oluşma Noktası

Bir diğer konu da, bitkisel atık yağların doğaya bırakılmaması olayıdır. Doğaya bırakılan bitkisel atık yağlar çok ciddi çevre kirliliğine yol açtığı için bununla ilgili yönetmelik yayınlanmıştır.

İlgili Yönetmelik

Resmi Gazete’nin 19/04/2005 tarih ve 25791 nolu sayısında yayınlanarak yürürlüğe giren Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği ile atık yağların olduğu gibi doğaya bırakılması ve kanalizasyona dökülmesi yasaklanmıştır.

Bitkisel Atık Yağların Çevreye Etkileri :

• 1 litre kullanılmış yağ, 1 milyon litre içme suyunu yani 15 kişinin bir yılda alması gereken suyu içilmez hale getirir.
• Kullanılmış bitkisel yağlar, atık su kirliliğinin % 25‘ini oluşturmaktadır.
• Atık yağlar, atık su giderlerinde ve kanalizasyon hatlarında birikerek boru kesitlerinin daralmasına ve tıkanmalara sebep olmaktadır.
• Atık yağlar, atık su arıtma tesislerinin yoğun ve hızlı bir şekilde kirlilik yükünü artırarak işletme maliyetini yükseltir.
• Evsel atıklarla karıştırılan atık yağlar, katı atık depolama sahalarında yangınlara neden olmaktadır.
• Bitkisel atık yağların kalorileri çok yüksektir. Bu atık yağlar kanalizasyona döküldüğü zaman su yüzeyini kaplar ve bu su sistemine zarar verir, güneş ışığını engeller ve havadan suya oksijen transferini önler.
• Zamanla suda bozunarak sudaki oksijenin tükenmesini hızlandırır.
• Denize, akarsuya ve göle ulaşan bitkisel atık yağlar, buralarda yaşayan canlı türlerine zarar verir.

Bitkisel Atık Yağların Geri Kazanılması

Türkiye’ de yılda yaklaşık 1.500.000 ton bitkisel yağ tüketilmektedir.
Kızartma işleminde yaklaşık 350.000 ton atık yağ üretilmektedir.
2005 yılında 1.300 ton, 2006 yılında ise 1.680 ton bitkisel atık yağ toplanmıştır.
2007-2008 yıllarında bu miktar kısmen de olsa bir miktar daha artmıştır.
Yılda toplanan yağ miktarı 1 yılda tüketilen yağ miktarının neredeyse %1’ini oluşturmaktadır. Kullanılmış bitkisel yağlar biodizel işleme lisansı olan firmalar tarafından biodizele dönüştürülmektedir.
Biodizel; kullanılmış bitkisel yağlar, kanola, soya yağı gibi bitkisel yağlardan elde edilen dizel motorlarda kullanılan yenilenebilir bir yakıttır.

Biodizel kullanımı ile;

* Karbondioksit gibi sera gazlarının etkisi, yanmamış hidrokarbon emisyonu, su kaynaklarının daha fazla kirlenmesi önlenecektir.
* Bir ton biodizel kullanılması halinde üç ton karbondioksit emisyonu azalır.

Çevreye Duyarlı Bir Vatandaş Olarak;

• TİCARİ AMAÇLA ALINIP SATILMASI YASAK OLAN kullanılmış kızartmalık yağları diğer atıklardan ayrı olarak temiz ve ağzı kapaklı bir kapta biriktirmek,
• Kullanılmış kızartmalık yağları, kanalizasyona (lavaboya), toprağa, denize ve benzeri alıcı ortamlara kesinlikle dökmemek,
• Bu yağları Çevre ve Orman Bakanlığından lisanslı kullanılmış kızartmalık yağ toplayıcılarına veya ilgili Belediyenize teslim etmek gerekmektedir.

Bitkisel Atık Yağların Hanelerden Toplanması

Resmi Gazete’nin 19/04/2005 tarih ve 25791 nolu sayısında yayınlanarak yürürlüğe giren “Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” gereğince 2008 yılından itibaren hanelerden bitkisel atık yağların toplanmasına başlanmıştır.

İşyerlerinde Kullanılan Kızartmalık Yağların Analizi

İşyerlerinde kullanılan kızartmalık yağların içermiş olduğu polar madde miktarları rutin kontrollerle tespit edilir. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı tarafından belirlenmiş sınır değerleri aşan işletmelere idari işlemler uygulanmaktadır.

Firmamız tüm bitkisel atık yağlarını 2005 yılından bu yana Çevre ve Orman Bakanlığının lisans verdiği kurum aracılığıyla, sözleşme çerçevesinde ve ilgili belgeler karşılığında teslim etmektedir. Doğaya terk edilmeyerek çeşitli işlemlerden sonra Biodizele dönüştürülen yağlar kayıtlarımıza geçmektedir.

Sağlıklı yarınlar için, doğaya sahip çıkalım...