Sağlıklı yaşamın sürdürülebilmesi, vücudun gelişmesi ve yenilenmesi için yeterli ve dengeli beslenme önemlidir. Vücudumuz için gerekli besin ögeleri yeterli miktarlarda alınmadığı zaman hastalıklara karşı direnç de azalmaktadır. Bu bağlamda meyve ve sebze tüketimi de özellikle kış aylarında daha fazla önem kazanmaktadır.
Meyve ve sebzeler enerji içeriklerinin düşük, vitamin ve mineral içeriklerinin yüksek olması nedeniyle sağlığımız için önemli besin gruplarıdır. Yeterli miktarda sebze ve meyve tüketimi diyabet, hipertansiyon, kalp ve damar hastalıkları gibi kronik hastalıkların riskinin azaltılması ve bağışıklık sisteminin güçlenmesi için önemlidir. Meyve ve sebzeler, yüksek miktarda posa ve vitamin- mineral içeriğine sahip olmalarından dolayı kan şekeri ve kolesterol düzeyini dengelemekte, bağırsakların çalışmasını düzenlemekte, kabızlık gibi sindirim sistemi problemlerinden korumakta ve bağışıklık sistemini güçlendirmektedir. Günümüzde neredeyse her sebze ve meyvenin dört mevsim boyunca ulaşılabilir olması ile birlikte, sebze ve meyvelerin mevsiminde ve doğru şekilde tüketilmesi daha çok önem kazanmıştır.
Kış mevsiminin gelmesiyle, çeşit olarak oldukça fazla sebzeyi kapsayan bir sebze familyası olan turpgiller familyasının günlük beslenmemizde yeri artmıştır. Turpgiller familyası; brokoli, karnabahar, lahana, brüksel lahanası, turp, şalgam, roka ve tere gibi sebzeleri içermektedir. Bu sebzeler, düşük kalorili olmalarının yanında, folat, selenyum, potasyum, C, E ve K vitaminleri ve lif bakımından zengindir. İçerdikleri bu vitamin ve mineraller, kansızlığın önlenmesinde, bağışıklık sisteminin güçlenmesinde ve cilt ve göz sağlığının korunmasında etkilidir. Turpgiller, fitokimyasallar açısından oldukça zenginlerdir, bu sayede bazı kalp hastalıkları ve kanser türlerine karşı koruyucu etki gösterebilirler.
Brokoli, karnabahar, brüksel lahana ağırlıklı olmak üzere turpgiller familyası sebzeleri yetişkinler tarafından tercih edilmeyen sebzeler arasında olabilmektedir. Bunun nedeni, çocukluk döneminden gelen alışkanlıklar olabildiği gibi, turpgiller familyasındaki sebzelerin tadının ve aromasının sevilmemesi de olabilmektedir. Bu sebzelerin içeriğinde bulunan ve “glukozinolatlar” olarak bilinen kükürt içeren doğal kimyasallar, turpgillere sahip oldukları acı tat ve aromayı veren bileşiklerdir. Yetişkinler arasında durum böyleyken, çocukların da ebeveynlerin yeme alışkanlıklarını taklit ettiği göz önüne alındığında ailede sevilmeyen ve tüketilmeyen bir besini çocukların tüketmesini sağlamak oldukça zor olabilmektedir. Çocukların bu sebzeleri tüketmesini sağlamak ve önyargılarını kırmak için alternatif tarifler denemek faydalı olacaktır. Örneğin, brokoliden çorba hazırlamak, karnabaharı beşamel soslu olarak fırında hazırlamak, rokayı salatalara karıştırmak ve lahanalı çorbalar hazırlamak tüketimi kolaylaştırmak adına etkili adımlar olabilecektir.
Her besin grubunda olduğu gibi, sebzelerin de doğru şekilde tüketilmesinin önemi büyüktür. Sebzeler, besin değeri yüksek gıdalardır; ancak uygun koşullar sağlanmadığında bu besin değerini kaybetmek de bir o kadar kolaydır. Vücudumuzun besinlerden maksimum düzeyde fayda sağlayabilmesi için, yıkama aşamasından pişirme aşamasına, saklama koşullarından tüketime kadar birçok alanda belirli kurallara dikkat edilmesi büyük önem taşımaktadır. Turpgillerin içerdiği sağlığı iyileştirici türdeki bileşenler ısı ve uygulanan pişirme yöntemleri ile kayba uğrayabilmektedir. Bu nedenle, eğer bir sindirim sorunu yaratmıyorsa ilk tercih çiğ tüketimden yana olmalıdır. Bu şekilde tüketimi sağlanamıyorsa, buharda pişirme yöntemi besin değerini kaybetmemek adına en uygun yöntem olacaktır.
Kış mevsiminin gelmesiyle, tam mevsiminde olduğumuz bu sebzelere mutfaklarda yer vermek, dengeli ve sağlıklı beslenme düzeninde hem besin çeşitliliğini sağlamada hem de turpgillerin sağladıkları olumlu etkilerden faydalanmada etkili olacaktır.
Sağlıklı günler...
