Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), bozulmuş veya azalmış konsantrasyon ve hiperaktivite ile kendini gösteren bir sorundur. Genellikle 7 yaşından önce, okul öncesi ve okul çağı çocuklarında ortaya çıkmaktadır. Çocukların sosyal, duygusal gelişimini ve okul başarılarını olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Ülkemizde her on çocuktan birinde ortaya çıkabilmektedir.
Hiperaktivite, alışılmışın dışında bir düzeyde fiziksel olarak aktif olma durumudur. Hiperaktivite sorunu olan çocuklarda; oturmakta ve sakin kalmakta sorun yaşama, düşünmeden hareket etme, dikkat ve odaklanma sorunu, unutkanlık, sabretmede güçlük ve detayları gözden kaçırma gibi davranışlar gözlemlenmektedir. Bu sorunu yaşayan çocukların büyüme hızları ve vücut kompozisyonları yaşıtlarından farklı olabilmektedir. Bunun nedeni, temelde basit bir denge ile açıklanabilir. Artmış fiziksel aktivite düzeyi sonucu enerji ihtiyacının artması, çocuğun gerekli besin tüketimini sağlayarak daha fazla enerji almasını gerektirir; fakat azalan dikkat düzeyi sonucu yemek yemeye olan ilginin azalması ile birlikte zaten artmış olan enerji ihtiyacının karşılanması zorlaşır. Bu çocukların beslenmesinde önem verilmesi gereken konulardan biri, dikkat süresini uzatmaya ve hafızayı güçlendirmeye katkısı olan besinlerin tercih edilmesidir. Proteinler ve Omega 3 kaynağı besinler bu konuda öne çıkmaktadır. Özellikle günün ilk öğünü olan kahvaltıda protein kaynağı olan peynir, süt, yumurta gibi besinlerin tüketilmesi, günün ilerleyen saatlerinde konsantrasyon sağlanmasında daha etkili bulunmuştur. Bunun yanında hafızayı güçlendirmede etkili olan Omega 3 kaynağı yağlı tohumlar da (fındık, ceviz, badem vb.) hem çocuğun eksik kalan enerjisini tamamlamada hem de daha uzun süre dikkat gösteriminde etkilidir. Yüksek oranda şeker ve basit karbonhidrat içeren besinler, kan şekerinde ani iniş çıkışlara sebep olarak konsantrasyon dağılmasına ve çocuğun hareketliliğinin artmasına sebep olabilir. Bu sebeple günlük beslenmede kullanılan ekmek, pirinç, makarna gibi karbonhidrat düzeyi yüksek gıdaların tam tahıllı seçeneklerinin tercih edilmesi doğru olacaktır. Yemeğe olan ilginin azalması ve dolayısıyla oluşabilecek yetersiz beslenmenin sonucu olarak bazı vitamin ve mineral düzeylerinde azalmalar meydana gelebilmektedir. Çocuğa uygun sağlıklı bir beslenme modeli ile birlikte bu durumun önüne geçilmesi mümkündür. Ailelerin, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda, belirtileri arttırdığını veya şiddetlendirdiğini düşündükleri besin veya içecekleri gözlemlemeleri ve besin günlüğü tutarak sonrasında hekim ve diyetisyenleri ile paylaşmaları önerilmektedir. Bu uygulamanın, çocuğun fiziksel ve zihinsel gelişimine katkısı gösterilmekle birlikte okul başarısının olumsuz etkilenme durumunu aza indirdiği belirtilmiştir. Sonuç olarak, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda meyve - sebze ve tam tahıllardan zengin, yeterli ve dengeli bir beslenme modelinin uygulanarak uygun fiziksel aktivite ile desteklenmesi büyüme, gelişme ve tedavinin seyri açısından çok önemlidir. Bunun yanında her zaman olduğu gibi ailelerin özverisi ve dikkati de çocukları bir adım ileri taşıyacaktır.
Sağlıklı günler...
