Gazlı içecekler, besin değeri ve kalitesi yok denilecek kadar az,düşük hacimlerinde yoğun enerji bulunan,vitamin, mineral, posa, antioksidan gibi sağlıklı besin öğelerinden yoksun olan,boş kalorili ürünlerdir.
Genellikle gazoz, kola, isimleri ile satılan gazlı içecekler, şekerli suların karbondioksit gazı ile doyurulması esasına göre üretilmektedirler.
Gazlı içecek sektörü son yıllarda Türkiye’de en hızlı gelişme gösteren sektörlerden birisi olmuştur. Türkiye’nin genç nüfus oranı oldukça yüksek olup,bu oranın her geçen gün artması,gazlı içeceklerin genç nesil için oldukça popüler bir içecek olması bu sektördeki firmalar için önemli bir fırsat haline gelmektedir.
Gazlı içecek sektöründe reklamlar firmaların pazar paylarını kuvvetli biçimde etkilemektedir. Gazlı içecek pazarındaki büyük potansiyelin farkına varan üreticiler, promosyonlar, cazip fiyat uygulamaları, ürün çeşitleri ile hedef kitleyi artırmaktadırlar.
Hem ülkemizde hem dünya genelinde market raflarında en fazla rağbet gören içecekler arasında yer alan gazlı içecekler; diğer içeceklere göre fiyatının uygun olması, susuzluğu anlık gidermesi, her yerde bulunabilmesi, tüketiminin kolay olması, her damak tadına hitap etmesinden dolayı Dünya’nın dört bir yanında tüketilmektedir.
Türkiye’de, yaklaşık yıllık kişi başına 35 litre gazlı içecek tüketilirken ABD ‘de bu miktar 143 litredir.
Çocukların sevdikleri içecek sıralamasında ilk sırayı %37’lik oranla gazlı içecekler %21’lik oranla su,%19’luk oranla ise süt almaktadır. Ailelerinfastfood tarzı beslenme şeklini bir ödül olarak kullanmaları bu tarz beslenmeye eşlik eden gazlı içecekleri vazgeçilmez bir alışkanlığa dönüştürmektedir. Çocukların gazlı içeceklere düşkün olmaları birçok sağlık sorununa neden olmaktadır.
Gazlı içeceklerin en ciddisorunlarından birisi,içerdikleri yüksek oranda şekerden dolayı yüksek kalori değerlerine sahip olmalarıdır. Bu yüzden bu içecekler özellikle aşırı kilo ve obezite ile ilişkilendirilmektedir.Son yıllarda normal şeker yerine çok daha ucuz olan tatlandırıcı maddeler kullanılmaktadır.Tatlandırıcı maddelerden mısır şurubu (früktoz)nun şişmanlığa ve pankreas kanserine sebep olduğu yapılan bilimsel çalışmalarla ortaya konulmuştur.
Ayrıca HarwardÜniversitesinde yapılan araştırmaya göre, şekerli ve gazlı içeceklerin fazla içilmesinin şeker hastalığını %85 arttırdığı saptanmıştır.
Gazlı içecekler her yaşta özellikle ergenlik döneminde diş çürümelerine neden olmaktadır. Çünkü asit içeriği yüksek olan içecekler diş minesini yumuşamakta ve yumuşayan diş minesi diş çürümesine neden olmaktadır. İngiliz Diş Hekimliği Birliği tarafından yapılan araştırmaya göre diş çürümelerinin nedenlerinden biri yaygın olarak tüketilen kola ve türevi içeceklerdir.
Gazlı içeceklerdeki fosfor,kandaki fosfor düzeyini yükselterek kemiklerden kalsiyumu emen hormonun seviyesini artırmaktadır. Bir süre sonra kalsiyumu alınan kemikler zayıflamakta ve kemik kırılması kolaylaşmaktadır. AmericanJournal of ClinicalNutrıtıon dergisinde yayınlanan bir makaleye göre, sadece kolalı içeceklerin osteoporoz riskini artırdığı gözlemlenmiştir.1950’li yıllarda ortalama bir çocuk günde 3 bardak süt, 1 bardak şekerli içecek tüketmekteyken, günümüzdeise 3 bardak şekerli içecek, 1 bardak süt tüketmektedir. Bu da kaçınılmaz kemik zayıflamasına ve erimesine neden olmaktadır.
ABD’de ‘’Journal ofPediatrics’’dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre ise, her gün düzenli olarak gazlı içecek tüketen çocukların içine kapanıklık, saldırganlık ve dikkatsizlik gibi tepkiler verdiği ortaya koyulmuştur.
Bunların dışında gazlı içecekler bağımlılık yapıcı bir madde olan kafein içerdikleri için bu içecekleri tüketen kişilerde kafein bağımlılığı oluşarak, bu içeceklerin zamanla vazgeçilemeyecek hale gelmesine neden olmaktadır.
Gazlı içecekler ayrıcasu kaybına ve susuzluğa neden olmaktadırlar. İçeriğindeki sudan dolayı içildiğinde geçici bir ferahlık sağlamış olsa da esasında su kaybını artırıcı özellik taşımaktadırlar.
Gazlı içecek sektörünün en önemli pazarı çoğunlukla uzun süreli düşünmeyen gençler ve çocuklardır. Bu nedenle özellikle aile büyüklerinin, çocuklarının sağlığı için en önemli görevlerinden biri, çocuklarına gazlı içecekler yerine kültürümüzde de önemli bir yeri olan ayran veya süt, meyve suyu gibi faydalı içecek tüketmelerini özendirmek olmalıdır. Bunu yapmanın en kolay yolu, kendilerinin bu içeceklerden uzak durmalarıdır.
Eğer çocuk süt ya da yoğurdu sade olarak tüketmeyi sevmiyorsa, süte kakao, şeker eklenerek tatlandırılmalı veya meyveli sütler, meyveli yoğurtlar kullanılmalıdır.
Yaz meyveleri yüksek oranda su, mineral ve vitamin içeriklerinden dolayı, ara öğün olarak kalorili meşrubatlar yerine meyve tüketilmelidir.
Görsel ve yazılı medyada gazlı içecek reklamları çocukları özendirecek şekilde olmamalıdır.
Davranış ve tüketim alışkanlıklarının şekillendiği küçük yaşlarda çocukların doğal ve sağlıklı içecek ve yiyecek tüketmelerine anne ve babalar özen göstermelidirler.
Bu çerçevede, Bilfen Okullarında sağlıklı beslenme adına gazlı içeceklere yer verilmemektedir.
Sağlıklı günler...
